Żylaki powrózka
nasiennego są jednostką chorobową znaną już od końca XVI wieku.
Szacuje się, że występują u ok. 10% mężczyzn. W grupie
pacjentów borykających się z problemem niepłodności, są
stwierdzane aż w 25% przypadków, będąc najczęstszą przyczyną
obniżenia męskiej płodności.
Można powiedzieć,
że głównym winowajcą w przypadku tego schorzenia jest pionowa
pozycja ciała człowieka. Jeżeli mechanizmy, które odpowiadają za
zapobieganie zastojowi krwi w dystalnych naczyniach żylnych zaczynają
szwankować, dochodzi do patologicznego poszerzenia, wydłużenia i
skręcenia żył. Ze względu na to, że lewa żyła jądrowa jest
dłuższa i różni się anatomicznie od żyły prawej, żylaki
powrózka nasiennego w większości przypadków występują po
stronie lewej.
Nieprawidłowe
zaleganie krwi w jądrach prowadzi do podwyższenia temperatury w
mosznie, która powinna być ok. 2 stopnie niższa niż temperatura
ciała. Dochodzi również do niedotlenienia, kwasicy i zmian w
budowie jąder, takich jak rozrost tkanki śródmiąższowej.
Wszystkie te zmiany prowadzą z kolei do miejscowych zaburzeń
hormonalnych, powstawania przeciwciał przeciwplemnikowych, a nawet
zmniejszenia wielkości jądra i jego zaniku. Efektem są zaburzenia
spermatogenezy, czyli produkcji plemników i pogorszenie jakości
nasienia (spadek liczby i ruchliwości plemników, zwiększenie
odsetka plemników nieprawidłowo zbudowanych oraz fragmentacji
chromatyny plemnikowej).
Żylaki powrózka
nasiennego często nie powodują żadnych dolegliwości klinicznych i
wykrywane są przypadkowo. Ponadto nie muszą prowadzić do
wystąpienia wyżej wymienionych zaburzeń, część mężczyzn z tym
schorzeniem zachowuje płodność.
Wstępna
diagnostyka polega na przeprowadzeniu badania andrologicznego oraz
ultrasonograficznego, najlepiej przy zastosowaniu techniki
Dopplerowskiej, umożliwiającej lekarzowi obserwację przepływu
krwi w jądrach. Choroba może mieć różne nasilenie – żylaki
mogą być praktycznie niewyczuwalne w badaniu palpacyjnym i
zdiagnozowane dzięki badaniu USG i stwierdzeniu nieprawidłowości w
przepływie krwi. W stadium bardziej zaawansowanym są wyraźnie
widoczne w postaci grubych splotów.
Co należy zrobić,
jeżeli żylaki powrózka nasiennego zostaną zdiagnozowane? Niestety
nie istnieje skuteczne leczenie zachowawcze, jedyną sprawdzoną i
skuteczną metodą jest leczenie operacyjne. Przeprowadza się
przezskórną embolizację (zamknięcie światła) żyły jądrowej
lub operację otwartą bądź laparoskopową. Przed przystąpieniem
do zabiegu konieczne jest wykonanie badania nasienia, ponieważ
między innymi od jego wyników zależy decyzja o podjęciu leczenia.
Leczenie nie jest wskazane u mężczyzn z subkliniczną (bezobjawową) postacią
choroby oraz u pacjentów z prawidłowym wynikiem spermiogramu.
