 |
| [źródło zdjęcia] |
Aby układ rozrodczy sprawnie funkcjonował, niezbędne jest zachowanie dobrej formy całego organizmu. Nabłonek plemnikotwórczy jest bardzo wrażliwy na działanie zarówno szkodliwych czynników zewnętrznych, jak i endogennych. Nieprawidłowości dotyczące funkcjonowania męskiego układu rozrodczego opisaliśmy w poprzednim artykule. Wszelkie zaburzenia czynności innych układów organizmu mężczyzny także odbijają się na czynności jąder. Zmniejszona płodność może być objawem chorób niezwiązanych z układem rozrodczym lub szkodliwego działania czynników środowiskowych.
Czy przeziębienie może obniżyć płodność?
Wszelkie stany zapalne organizmu mogą obniżyć sprawność jądra. Infekcje górnych dróg oddechowych szczególnie negatywnie odbijają się na ilości plemników w nasieniu. Dodatkowo wysoka gorączka może wpływać na obniżenie ruchliwości i żywotności plemników. Ważnym aspektem jest również rodzaj leków przyjmowanych w czasie leczenia stanów zapalnych. Niektóre farmaceutyki np antybiotyki, takie jak tetracykliny, erytromycyna czy gentamycyna niekorzystnie wpływają na jakość nasienia. Parametry nasienia wracają zwykle do normy po około 3 miesiącach od zakończenia leczenia.
Co wspólnego ma wirus "świnki" z męska płodnością?
Zachorowanie na zapalenie przyusznic wywołane przez wirusa "świnki" nawet w 37% przypadków powikłane jest zapaleniem jąder u dorosłych mężczyzn lub u chłopców w wieku dojrzewania. Wirus świnki bezpośrednio atakuje jądra niszcząc ich komórki, co prowadzi do ich uszkodzenia, a nawet zaniku jąder. Zanik jąder po przebytej śwince związany jest z trwałą niepłodnością.
Jakie inne choroby mogą mieć wpływ na płodność?
Wszystkie choroby zakłócające prawidłową gospodarkę hormonalną negatywnie wpływają na płodność. Duże znaczenie ma tutaj czynność układu podwzgórze-przysadka- jądro. Choroby ośrodkowego układu nerwowego, do których zaliczyć można choroby podwzgórza i przysadki mogą więc zaburzać czynność jąder.
Ze względu na powiązanie męskiego układu rozrodczego i moczowego wszelkie choroby układu moczowego wpływają również na układ rozrodczy. Wyszczególnić tu można stany zapalne, które mogą rozszerzać się na zapalenie męskich narządów płciowych. Niewydolność nerek z kolei może prowadzić do zaburzeń czynności układu podwzgórze-przysadka- jądro, w takiej sytuacji osłabieniu ulega hormonalna czynność jąder.
Warto wspomnieć również o wpływie cukrzycy na męską płodność. Ta choroba metaboliczna wpływa negatywnie na funkcjonowanie wielu układów i narządów, będąc przyczyną retinopatii, nefropatii, chorób układu krwionośnego, zaburzeń pracy układów pokarmowego i sercowo-naczyniowego, a także negatywnie wpływa na funkcje rozrodcze. Cukrzyca wpływa na płodność na wielu poziomach, począwszy od zaburzeń hormonalnych, przez obniżenie parametrów nasienia, problemy z erekcją, aż po ejakulację wsteczną.
Czy stres może wpływać na jakość nasienia?
Silny stres i napięcie prowadzi do zaburzeń hormonalnych i w efekcie obniża sprawność jądra. Liczne badania potwierdzają, że stres negatywnie wpływa na jakość nasienia.
Dieta i ruch
Ruch to zdrowie i służy także plemnikom. Udowodniono, że regularna (ale nie za bardzo wyczerpująca!) aktywność fizyczna może poprawić koncentrację, ruchliwość oraz morfologię plemników, jednocześnie zmniejszając stres oksydacyjny i poziom czynników stanu zapalnego. Niezwykle ważna jest także dobrze zbilansowana dieta, pozbawiona wysoko przetworzonych produktów.
Czy przyjmowanie leków na dolegliwości inne niż choroby układu rozrodczego może skutkować obniżeniem płodności?
Choroby układu pokarmowego i układu krążenia same w sobie nie wiążą się ze zmianami w jakości nasienia. Jednak wpływ leków stosowanych w leczeniu tych układów nieraz niekorzystnie wpływa na stan spermy. Przykładowo, leki stosowane na wrzodziejące zapalenie jelita grubego, mogą prowadzić do azoospermii. Z kolei najczęściej stosowne w kardiologii beta- blokery i alfa-blokery niekorzystnie wpływają na ruchliwość plemników, a także mogą powodować ejakulację wsteczną lub zaburzenia wytrysku. Stosowanie beta-blokerów może być także przyczyną impotencji.
A co z wiekiem?
Starzenie się wpływa na cały organizm, w tym na układ rozrodczy. Chociaż spadek płodności u mężczyzn wraz z wiekiem nie jest aż tak widoczny jak u kobiet, to niewątpliwie następuje. Mężczyźni, w odróżnieniu od pań nie mają wyjściowej, ściśle określonej puli komórek rozrodczych, nie ma więc obawy, że plemników z czasem „zabraknie”. Wiek może jednak obniżyć stężenie hormonów płciowych czy pogorszyć funkcjonowanie jąder, a więc w efekcie wpłynąć na zmniejszenie liczby plemników i pogorszenie ich jakości i zdolności do zapłodnienia komórki jajowej. Wyniki niektórych badań wskazują na to, że już krótko po przekroczeniu 34 roku życia zaczyna się obniżać ilość plemników, pogarsza się również ich ruchliwość. Po 40 roku życia spada również odsetek plemników o prawidłowej budowie, a po 45 – dodatkowo zmniejsza się objętość ejakulatu. Co ciekawe, po ukończeniu 55 roku życia wzrasta ilość plemników zawierających chromosom X, a więc starsi ojcowie mają większą szansę na spłodzenie córki niż syna.
